Dự thảo nghị định về kiểm tra chuyên ngành: Tạo điều kiện thuận lợi hơn cho cộng đồng doanh nghiệp

Tổng cục Hải quan đã hoàn thiện dự thảo nghị định quy định kiểm tra nhà nước về chất lượng, kiểm tra nhà nước về an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu để trình Bộ Tài chính trình Chính phủ.

Dự thảo có các quy định đã thể chế hóa chủ trương cải cách của Chính phủ, tại Quyết định 38/QĐ-TTg và vẫn đảm bảo quản lý nhà nước. Dự thảo nghị định kiểm tra chuyên ngành (KTCN) thể hiện được 7 nội dung cải cách trên cơ sở phát triển, ứng dụng tối đa các hệ thống công nghệ thông tin hiện có.

Trên cơ sở thực hiện chỉ đạo của lãnh đạo Bộ Tài chính và tiếp thu ý kiến của các bộ quản lý ngành, lĩnh vực, cộng đồng doanh nghiệp (DN), Tổng cục Hải quan hoàn thiện dự thảo và tờ trình nghị định quy định kiểm tra nhà nước về chất lượng, kiểm tra nhà nước về an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu (Nghị định KTCN) trình Bộ Tài chính đúng tiến độ về thời gian và chất lượng.

Dự thảo nghị định KTCN thể hiện được 7 nội dung cải cách (nêu tại Quyết định 38/QĐ-TTg) trên cơ sở phát triển, ứng dụng tối đa các hệ thống công nghệ thông tin hiện có để đơn giản hóa, hiện đại hóa thủ tục kiểm tra và đảm bảo minh bạch thông tin; đảm bảo áp dụng đầy đủ, hiệu quả các phương pháp kiểm tra tiên tiến như truy xuất nguồn gốc, quản lý rủi ro, phù hợp với thông lệ quốc tế, Công ước/hiệp định quốc tế mà Việt Nam đã ký kết, tham gia.

Theo ban soạn thảo, điểm đáng quan tâm là dự thảo nghị định KTCN đã làm rõ phạm vi điều chỉnh của nghị định và trách nhiệm tham gia của các bộ, ngành vào quá trình kiểm tra hàng hóa nhập khẩu được đại diện các bộ quản lý ngành, lĩnh vực có nhiều ý kiến tại các hội nghị. Cụ thể, nghị định quy định cơ chế quản lý, phương thức, trình tự, thủ tục kiểm tra nhà nước về chất lượng, kiểm tra nhà nước về an toàn thực phẩm đối với hàng hóa thuộc danh mục hàng hóa nhập khẩu phải kiểm tra nhà nước về chất lượng, kiểm tra nhà nước về an toàn thực phẩm do các bộ quản lý ngành, lĩnh vực ban hành; làm rõ được phạm vi điều chỉnh diện hàng hóa được miễn kiểm. Trừ hàng hóa chuyên dùng phục vụ an ninh, quốc phòng, nguyên liệu sản xuất thuốc và thuốc cho người, thuốc thú y được thực hiện theo quy định hiện hành.

Đối với hàng hóa vừa thuộc diện kiểm dịch vừa thuộc diện kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm, dự thảo nghị định KTCN đã quy định, thống nhất đầu mối cơ quan kiểm tra quản lý là Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNN).

Theo đó, Bộ NN&PTNN có trách nhiệm xây dựng chỉ tiêu chung cho hàng hóa vừa thuộc diện kiểm dịch vừa thuộc diện kiểm tra chất lượng và/hoặc kiểm tra an toàn thực phẩm; thực hiện thông báo xác nhận kiểm dịch và kết quả kiểm tra nhà nước về chất lượng, kiểm tra nhà nước về an toàn thực phẩm. Quy trình như vậy vẫn đảm bảo vai trò quản lý của cơ quan nhà nước và mang lại lợi ích cho DN, khi chỉ phải làm việc với một đầu mối là Bộ NN&PTNN.

Theo tờ trình dự thảo nghị định KTCN, để tạo thuận lợi “cởi mở” cho DN, cơ quan quản lý nhà nước áp dụng tối đa phương pháp quản lý rủi ro, thống nhất các phương thức kiểm tra bao gồm: kiểm tra chặt, kiểm tra thông thường, kiểm tra giảm.

Điểm sáng nữa trong quy định được DN hưởng ứng là hàng hóa đã được cấp mã số đăng ký bản công bố sản phẩm thì các lần nhập khẩu hàng hóa giống hệt tiếp theo, các tổ chức, cá nhân được sử dụng mã số đăng ký bản công bố sản phẩm để được miễn kiểm tra nhà nước về an toàn thực phẩm.

Cơ quan hải quan thực hiện kiểm tra nhà nước về chất lượng, kiểm tra nhà nước về an toàn thực phẩm theo phương thức kiểm tra chặt, thông thường. Hàng hóa nhập khẩu sau khi lấy mẫu phải lưu giữ tại cửa khẩu nhập cho đến khi có kết quả kiểm tra và được cơ quan hải quan cho phép thông quan; trừ hàng hóa không thuộc danh mục phải lấy mẫu, kiểm tra tại cửa khẩu nhập được đưa về bảo quản với điều kiện địa điểm bảo quản hàng hóa phải đáp ứng yêu cầu về bảo quản hàng hóa, yêu cầu về giám sát hải quan.

Lê Hiền (Vietnam Business Forum)