Theo Reuters, những lo ngại về suy thoái kinh tế trong năm tới, rất có thể sẽ giúp hỗ trợ đồng USD tăng cao vào năm 2023.

>> Thoát áp lực tỷ giá, căng thẳng thanh khoản tăng

Chất xúc tác từ USD

Trong khi lợi suất trái phiếu Mỹ tăng là chất xúc tác chính cho sự phục hồi của đồng USD, thì các yếu tố khác cũng đóng vai trò quan trọng không kém trong việc thúc đẩy đồng tiền này. Một điều thường thấy là các nhà đầu tư đã tập trung vào đồng USD như một tài sản trú ấn an toàn khỏi biến động thị trường, như lạm phát toàn cầu gia tăng, giá năng lượng cao và xung đột giữa Nga - Ukraine kéo dài.

Sức hấp dẫn của đồng USD tăng cao cho thấy sức mạnh tương đối của nền kinh tế Mỹ trong thời điểm lo ngại về khủng hoảng năng lượng cản trở các tài sản châu Âu, trong bối cảnh các biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt COVID-19 làm tổn hại đến sự tăng trưởng của Trung Quốc.

Ngay cả sau khi mức tăng bắt đầu chậm lại, đồng USD vẫn đang hướng tới một năm tốt nhất kể từ năm 2014. Tuy nhiên, một cuộc thăm dò của Reuters với 66 chiến lược gia ngoại hối mới đây cho thấy, đồng USD sẽ giao dịch quanh mức hiện tại trong khoảng một năm kể từ thời điểm này. Nhiều người kỳ vọng chính sách thắt chặt của ngân hàng trung ương toàn cầu sẽ làm tổn hại đến tăng trưởng và một lần nữa thúc đẩy sức hấp dẫn trú ẩn an toàn của đồng bạc xanh.

Có thể thấy, hiểu đúng về đồng USD là chìa khóa cho các nhà đầu tư, vì quỹ đạo của nó ảnh hưởng đến mọi thứ, từ thu nhập của doanh nghiệp đến giá nguyên liệu thô như dầu và vàng. Đồng USD mạnh hơn làm cho các sản phẩm của các nhà xuất khẩu Hoa Kỳ kém cạnh tranh hơn ở nước ngoài, đồng thời gây tổn hại cho các công ty đa quốc gia của Hoa Kỳ cần đổi tiền của họ sang USD.

Theo Bank of America, tỷ lệ tiếp xúc với nước ngoài của S&P 500 ở mức khoảng 30%, trong đó lĩnh vực công nghệ và vật liệu dễ bị tổn thương nhất. Nike (NKE.N), IBM (IBM.N) và Meta Platforms (META.O) nằm trong số nhiều công ty đã cảnh báo về tác động từ đồng USD mạnh hơn trong năm nay. Tom Lee, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu tại Fundstrat Global Advisors bình luận, sự phục hồi của đồng USD đã lấy đi khoảng 8% thu nhập của S&P trong năm 2022.

Đối với phần còn lại của thế giới, đồng bạc xanh mạnh hơn sẽ gây áp lực lên giá dầu và các hàng hóa định giá bằng đồng USD khác, bằng cách khiến chúng trở nên đắt đỏ hơn đối với người mua nước ngoài và khiến các công ty, Chính phủ nước ngoài phải vay bằng USD để phục vụ các hoạt động kinh doanh của họ dẫn đến nợ nần. Và trong khi một đồng bạc xanh mạnh có thể làm giảm giá tiêu dùng của Hoa Kỳ, thì nó cũng đẩy tiền tệ của các quốc gia khác xuống, góp phần làm trầm trọng thêm lạm phát trên toàn cầu. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã ước tính vào tháng 10 rằng, trung bình đồng USD tăng giá 10% thì lạm phát là 1%.

>> Fed, tỷ giá và nới room tín dụng của Việt Nam

Chờ đợi trong năm 2023

Hiện tại, có những dấu hiệu cho thấy tâm lý của Phố Wall đối với đồng USD có thể đang thay đổi. Cụ thể giá tiêu dùng giảm ít hơn dự kiến trong tháng 10 đã đưa đồng USD sụt giảm 5% so với rổ tiền tệ vào tháng trước, mức giảm hàng tháng lớn nhất kể từ năm 2010.

Tính toán của Reuters dựa trên dữ liệu của Ủy ban Giao dịch hàng hóa tương lai Hoa Kỳ cho thấy, trên thị trường tương lai, các nhà giao dịch đầu cơ đã chuyển sang vị thế bán ròng đồng USD Mỹ lần đầu tiên sau 16 tháng vào tháng 11.

Việc đồng USD có tiếp tục giảm hay không còn phụ thuộc vào khả năng của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) trong việc kiềm chế lạm phát đủ để nới lỏng chính sách tiền tệ. Vì vậy, chỉ số lạm phát "nhẹ nhàng" trong dữ liệu của Hoa Kỳ vào tuần tới có thể sẽ thúc đẩy đồng USD giảm thêm.

Các nhà đầu tư hiện đang chờ kết luận về cuộc họp chính sách tiền tệ của Fed vào ngày 14/12, tại đó ngân hàng trung ương được kỳ vọng sẽ làm chậm tốc độ tăng lãi suất bằng cách đưa ra mức tăng khoảng 50 điểm cơ bản.

Về lâu dài, những lo lắng về kinh tế có thể trở thành động lực khiến đồng USD di chuyển, gần 80% các chiến lược gia được Reuters thăm dò cho biết, có rất ít cơ hội để đồng USD tăng giá dựa trên chính sách tiền tệ.

Đối với Việt Nam, hiện Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã có những hành động cụ thể để giảm tác động của việc USD tăng giá ảnh hưởng đến VND, như tăng lãi suất điều hành, tăng biên độ giá giao ngay USD/VND lên +/-5%... NHNN sẽ tiếp tục theo dõi sát diễn biến thị trường, phối hợp đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ, sẵn sàng bán ngoại tệ can thiệp để ổn định thị trường.

Trong quá khứ, vào giai đoạn khủng hoảng kinh tế 2008 - 2009, NHNN đã nhiều lần tăng biên độ giao dịch từ ±1% lên ±3%, rồi lên ±5%. Sau khi khủng hoảng đi vào giai đoạn cuối, NHNN lại điều chỉnh giảm biên độ tỷ giá. Đến năm 2015, khi đồng tiền nhiều quốc gia trên thế giới mất giá, NHNN lại tăng biên độ từ ±1% lên ±3% và mới đây là nâng lên ±5%. Sau khi NHNN điều chỉnh biên độ giao dịch, tỷ giá thị trường có tăng lên và NHNN sẽ theo dõi sát thị trường để đưa ra quyết định tỷ giá trung tâm bao nhiêu là hợp lý.

Theo NHNN, tỷ giá trung tâm sẽ linh hoạt hơn, bám sát diễn biến cung cầu ngoại tệ trong nước cũng như diễn biến trên thị trường thế giới. Cách thức điều hành mới khác với trước đây là không định hướng cụ thể mức biến động tỷ giá hằng năm. Tuy nhiên tỷ giá vẫn được NHNN quản lý phù hợp với định hướng điều hành chính sách tiền tệ, đảm bảo sự ổn định của thị trường ngoại hối, đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô và mục tiêu nâng cao vị thế của đồng Việt Nam trong dài hạn.

Nguồn: Tạp chí Diễn Đàn Doanh Nghiệp.