Chống thất thu thuế thương mại điện tử: Cần bắt buộc nhà bán hàng chia sẻ thông tin

Theo các chuyên gia, giải pháp căn cơ để chống thất thu thuế trong giao dịch thương mại điện tử là cơ chế chia sẻ thông tin, nhưng về lâu về dài, phải có giải pháp quản lý dòng tiền chặt chẽ…

>> Chống thất thu thuế TMĐT: Cần chuẩn bị các điều kiện về hạ tầng quản lý

Theo Bộ Tài chính , số thu từ hoạt động thương mại điện tử (TMĐT) thông qua các tổ chức tại Việt Nam khai thay, nộp thay thuế nhà thầu từ năm 2018 đến nay đạt 5.588 tỷ đồng. Số thu này có xu hướng tăng trưởng qua các năm, tốc độ thu bình quân giai đoạn 2018 - 2021 đạt 130%. Đặc biệt tăng cao từ năm 2021, số thu năm 2021 đạt 1.591 tỷ đồng, tăng 39% so với năm 2020.

Bộ Tài chính cũng cho biết, hiện đã có 37 nhà cung cấp nước ngoài trên khắp thế giới đăng ký nộp thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế giá trị gia tăng trực tiếp qua Cổng thông tin điện tử dành cho nhà cung cấp nước ngoài của Tổng cục Thuế, với số thuế đã kê khai, nộp thuế trên 3.100 tỷ đồng. Trong số đó, một số nhà cung cấp nước ngoài kê khai nộp thuế lớn như Meta (Facebook) nộp trên 1.700 tỷ đồng, Google nộp gần 1.000 tỷ đồng…

Bên cạnh việc quản lý thu thuế của các nhà cung cấp nước ngoại tại Việt Nam thì quản lý thu thuế đối với các tổ chức, cá nhân Việt Nam có thu nhập từ hoạt động kinh doanh TMĐT cung cấp dịch vụ số cũng được Tổng cục Thuế đẩy mạnh. Theo đó, số thu tăng qua các năm, đặc biệt tăng nhanh từ năm 2021 với 261 tỷ đồng, 8 tháng năm 2022 tăng cao với 520,7 tỷ đồng tăng gấp 2 lần so với số thu năm 2021.

Tuy nhiên, với sự phát triển nhanh chóng, bùng nổ cùng nhiều hình thức mới của sàn TMĐT trong thời gian qua đã đặt ra những thách thức mà ngành thuế khi triển khai thu thuế sàn TMĐT như: khó khăn trong quản lý đầy đủ các nguồn thu, đối tượng nộp thuế, trong việc xác định được căn cứ tính thuế,...

Trước những khó khăn, thách thức đã nêu, theo các chuyên gia, giải pháp căn cơ để chống thất thu thuế trong giao dịch TMĐT là cơ chế chia sẻ thông tin, nhưng về lâu về dài, phải có giải pháp quản lý dòng tiền chặt chẽ.

>> Tránh tiêu cực trong chống thất thu thuế: Cần sửa các quy định pháp luật liên quan

TS Nguyễn Trần Hưng - Trưởng khoa Hệ thống Thông tin Kinh tế và Thương mại Điện tử, Đại học Thương mại cho rằng, với hoạt động mua bán trên TMĐT, việc đánh thuế là rất khó, đặc biệt là với những người bán hàng đa kênh.

Nếu hoạt động mua bán diễn ra trên sàn thì việc đánh thuế dễ dàng hơn. Cơ quan quản lý có thể sử dụng phương pháp các sàn TMĐT ứng trước khoản thuế với cơ quan quản lý. Hoặc sàn chia sẻ thông tin doanh thu mà mình nắm được cho cơ quan thuế để có cơ sở thu.

“Tuy vậy, vấn đề thu thuế với người bán hàng đa kênh lại thách thức và khó khăn hơn. Đa kênh là trường hợp người bán hàng không chỉ giao dịch qua sàn TMĐT mà còn qua các trang mạng xã hội như Facebook, TikTok, YouTube hoặc bán trực tiếp... Nếu trường hợp người bán sử dụng các phần mềm quản lý bán hàng đa kênh, thì có thể căn cứ vào nền tảng đó để thu thuế. Nhưng nếu người bán không sử dụng nền tảng, thì phải có chế tài chia sẻ thông tin bắt buộc”, ông Hưng chia sẻ.

Theo ông Hưng, cơ quan thuế phải có cơ chế yêu cầu người bán hàng kê khai các kênh bán hàng của mình, sau đó là chia sẻ thông tin bán hàng như doanh thu, lợi nhuận, số lượng giao dịch, số lượng sản phẩm...

“Đó là phương pháp tốt nhất. Ở phạm vi quốc gia, cơ quan thuế phải xây dựng một hệ thống thông tin, nơi những người bán hàng phải kết nối và chia sẻ thông tin”, ông Hưng đề xuất.

Tuy vậy, về lâu dài, vị chuyên gia nhấn mạnh, cần phải quản lý dòng tiền đi và đến của mỗi cá nhân chặt chẽ. Ở một số nước, khi mà thanh toán không dùng tiền mặt phổ biến, cơ quan quản lý thuế có thể quản lý dòng tiền đến và đi của từng tài khoản cụ thể, gắn với chủ doanh nghiệp hoặc cá nhân bán hàng. Tuy vậy, ở Việt Nam vẫn khá phổ biến phương thức COD, nghĩa là thu hộ tiền mặt khi nhận hàng, thì việc áp dụng phương pháp này chưa khả thi.

Đồng quan điểm, PGS. TS Nguyễn Văn Hòa - Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh Bắc cho rằng, cơ quan quản lý cần tận dụng các thông tin định danh cá nhân được tích hợp trong căn cước công dân, coi là dữ liệu quan trọng để quản lý thu thuế trên TMĐT. Việc quản lý bán hàng ở bất kỳ kênh nào thì yêu cầu giao dịch cần có thông tin gắn với căn cước công dân của từng người, vấn đề là lớn nhất là đồng bộ các thông tin dữ liệu này để dễ dàng quản lý.

Nguồn: Tạp chí Diễn Đàn Doanh Nghiệp.