Bổ sung quy định cơ chế đặc thù để bảo vệ người lao động

Điều kiện hưởng bảo hiểm xã hội một lần

Trước khi tiến hành thảo luận, Quốc hội nghe Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) (sửa đổi).

Quốc hội trong phiên họp sáng 27/5.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh, về điều kiện hưởng BHXH một lần đối với trường hợp người chưa đủ tuổi hưởng lương hưu, không tiếp tục đóng BHXH, chưa đủ 20 năm đóng BHXH và có yêu cầu nhận BHXH một lần, tại kỳ họp thứ 6, Chính phủ trình Quốc hội hai phương án:

Phương án 1 đó là người lao động được chia làm 2 nhóm: Nhóm 1, người lao động tham gia BHXH trước khi Luật có hiệu lực (dự kiến 1/7/2025), sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm.

Nhóm 2, người lao động bắt đầu tham gia BHXH từ ngày Luật có hiệu lực trở đi thì không được áp dụng quy định điều kiện hưởng BHXH một lần.

Phương án 2: Người lao động được giải quyết một phần, nhưng tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Thời gian đóng BHXH còn lại được bảo lưu để người lao động tiếp tục tham gia và hưởng các chế độ BHXH.

Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh cho biết, đa số ý kiến trong Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành Phương án 1 của Chính phủ đề xuất và cũng là ý kiến của đa số người lao động tại một số địa phương được cơ quan chủ trì thẩm tra lấy ý kiến.

Tuy nhiên, đề nghị Chính phủ sớm có đề án hỗ trợ và ban hành quy định phù hợp, đồng thời đẩy mạnh công tác truyền thông để người lao động hiểu được lợi ích của việc hưởng lương hưu hằng tháng, thay vì lựa chọn hưởng BHXH một lần.

Trong báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) nêu rõ: “Ủy ban Thường vụ Quốc hội thấy rằng, đây là vấn đề khó, còn nhiều ý kiến khác nhau, liên quan trực tiếp đến quyền lợi của nhiều người lao động trong thời điểm hiện tại và khi hết tuổi lao động. Ủy ban Thường vụ Quốc hội trân trọng đề nghị các vị đại biểu Quốc hội tiếp tục thảo luận, cho ý kiến thêm về vấn đề này cũng như các phương án cụ thể để tạo sự đồng thuận khi trình Quốc hội thông qua”.

Một số ý kiến đại biểu Quốc hội cho rằng, đây là dự thảo Luật lớn, có liên quan đến số lượng lớn người lao động. Luật sau khi chỉnh sửa, bổ sung đã bổ sung nhiều quy định mới, cần phải thảo luận kỹ để luật đi vào cuộc sống hiệu quả.

Có ý kiến đại biểu Quốc hội cho rằng, 2 phương án đưa ra để thảo luận lần này đều chưa thỏa mãn được yêu cầu. Việc người lao động nghỉ việc hưởng BHXH một lần là việc "cực chẳng đã", số lượng người hưởng BHXH một lần ngày càng tăng và khi người lao động chọn phương án này sẽ tự tách khỏi "lưới an sinh".

Do đó, cần có nguồn quỹ tháo gỡ khó khăn vướng mắc hiện tại, để người lao động quay trở lại thị trường lao động, có công ăn việc làm sẽ trả khoản nợ này, mà không cần phải lựa chọn hưởng BHXH một lần.

Quy định rõ biện pháp xử lý chậm trốn đóng BHXH

Về giao dịch điện tử trong lĩnh vực BHXH, theo Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật đã bổ sung quy định mang tính nguyên tắc về giao dịch điện tử trong tổ chức thực hiện BHXH.

Chính phủ trình 2 phương án về rút BHXH một lần. Ảnh: TL

Liên quan đến nội dung chậm đóng BHXH bắt buộc, trốn đóng BHXH bắt buộc và biện pháp xử lý, dự thảo Luật đã chỉnh lý theo hướng làm rõ nội hàm, tách riêng các điều quy định về từng hành vi và biện pháp xử lý chậm đóng, trốn đóng BHXH.

Dự thảo Luật cũng đã sửa đổi bổ sung chế tài tạm hoãn xuất cảnh quy định theo hướng dẫn chiếu áp dụng quy định của Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam và Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam và chưa quy định chế tài ngừng sử dụng hóa đơn đối với các hành vi chậm đóng, trốn đóng BHXH.

Đối với quy định về cơ chế đặc thù để bảo vệ người lao động trong trường hợp người sử dụng lao động không còn khả năng đóng BHXH cho người lao động, dự thảo Luật đã bổ sung quy định cơ chế “đặc thù” để bảo vệ người lao động trong trường hợp người sử dụng lao động bỏ trốn, không còn khả năng đóng BHXH cho người lao động.

Về đối tượng chủ hộ kinh doanh tham gia BHXH bắt buộc, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo chỉnh lý tại khoản 1 của Điều 3 theo hướng “Chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh”.

Liên quan đến quy định về khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm về BHXH, Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ đạo chỉnh lý dự thảo Luật theo hướng bổ sung quy định việc giải quyết khiếu nại đối với quyết định xử phạt vi phạm hành chính của cơ quan BHXH được thực hiện tương tự như việc giải quyết khiếu nại của cơ quan hành chính nhà nước.

Ngoài ra, bổ sung và thể hiện tại khoản 2 Điều 132 việc giải quyết tố cáo đối với thời gian trước năm 1995 do cơ quan quản lý nhà nước về lao động cấp tỉnh có trách nhiệm giải quyết.

Về mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH để tính lương hưu, trợ cấp 1 lần và điều chỉnh tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thấy rằng, đây là vấn đề liên quan trực tiếp đến hàng triệu người đã, đang và sẽ hưởng lương hưu.

Do đó, cần được xem xét một cách toàn diện, thấu đáo trong bối cảnh cải cách tiền lương và cần đánh giá kỹ tác động đối với người hưởng lương hưu ở các thời điểm khác nhau, trong các khu vực, lĩnh vực khác nhau.

Đối với quy định về trợ cấp hưu trí xã hội, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh cho biết, để bảo đảm mức trợ cấp hưu trí xã hội phù hợp với từng thời kỳ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo chỉnh lý, bổ sung quy định tại khoản 1 Điều 21 theo hướng: “Định kỳ 3 năm, Chính phủ thực hiện rà soát và đề xuất việc điều chỉnh mức trợ cấp hưu trí xã hội báo cáo Quốc hội khi trình Kế hoạch tài chính - ngân sách nhà nước 3 năm”.

Dự thảo Luật sau khi được tiếp thu, chỉnh lý gồm 11 chương và 147 điều (tăng 1 chương và tăng 11 điều so với dự thảo Luật do Chính phủ trình) cùng 15 điểm mới.

Theo Minh Anh (Thời báo Tài chính)

https://thoibaotaichinhvietnam.vn/bo-sung-quy-dinh-co-che-dac-thu-de-bao-ve-nguoi-lao-dong-151643.html