Kinh tế quý III/2025: Sát kịch bản nhưng không thể chủ quan

Công nghiệp và sản xuất giữ nhịp tăng trưởng

Theo báo cáo của Bộ Tài chính, trong quý III và tháng 9/2025, tăng trưởng kinh tế vẫn đạt mức cao. Sản xuất, kinh doanh, các động lực tăng trưởng tiếp tục được thúc đẩy và làm mới, nhờ đó giữ vững đà tăng trưởng tích cực.

Đi vào các con số cụ thể, chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp (IIP) quý III tăng 10%, cao hơn quý I (8,3%) và quý II (9,3%). Công nghiệp khai khoáng phục hồi mạnh, tăng 22,4% trong tháng 9, trong khi công nghiệp chế biến, chế tạo duy trì tốc độ hai con số là 10,4%.

Chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) tháng 9 đạt 50,4 điểm, đơn hàng mới tăng trở lại. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng 9 tháng tăng 9,5%, phản ánh sức mua trong nước cải thiện. Khách quốc tế đạt trên 15,4 triệu lượt, tăng 21,5% so với cùng kỳ.

Nguồn: Bộ Tài chính Đồ họa: Phương Anh

Đặc biệt, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu 9 tháng đạt 679 tỷ USD, tăng 17,1%. Xuất khẩu đạt 348,1 tỷ USD (tăng 15,8%), xuất siêu 17,16 tỷ USD, là mức cao so với nhiều năm gần đây.

Trong đầu tư, vốn đầu tư toàn xã hội quý III tăng 13,3%, 9 tháng tăng 11,6%. Đáng chú ý, vốn FDI đăng ký đạt 28,5 tỷ USD, tăng 15,2%); vốn thực hiện đạt 18,8 tỷ USD, tăng 8,5%.

Thu ngân sách 9 tháng đạt 1,92 triệu tỷ đồng, trên 96% dự toán, tăng 30,5%. Trong đó, thu nội địa (không kể dầu thô) tăng tới 35,1%, phản ánh nền kinh tế phục hồi thực chất. Cơ cấu thu được đánh giá bền vững hơn, khi tỷ trọng thu từ sản xuất kinh doanh chiếm hơn 43% tổng thu nội địa, tăng 17,6% trong khi đã miễn, giảm, gia hạn thuế, phí… khoảng 200.000 tỷ đồng.

Số doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động trong 9 tháng đạt trên 231.000, tăng 26,4%. Tổng số vốn bổ sung từ các doanh nghiệp đang hoạt động đạt 3,3 triệu tỷ đồng, tăng tới 186,5%. Số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường chỉ tăng 6,8%, mức thấp nhất từ năm 2021.

Những kết quả tích cực này thể hiện nỗ lực của cả hệ thống chính trị thời gian qua để hoàn thành khối lượng công việc rất lớn, tập trung cao độ nhằm “xoay chuyển tình thế, chuyển đổi trạng thái”, bất chấp những nhiều yếu tố bất lợi đang gia tăng từ bên ngoài.

Đó cũng là lý do nhiều tổ chức trong và ngoài nước gần đây đã điều chỉnh dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam lên mức khả quan hơn. Báo cáo Kinh tế vĩ mô tháng 9 của Khối Nghiên cứu thuộc Công ty cổ phần Chứng khoán MBS dự báo tăng trưởng GDP quý III/2025 ở mức 8,6% - 8,9%.

Ngày 17/9, Bộ phận nghiên cứu thị trường và kinh tế toàn cầu của Ngân hàng UOB nâng dự báo tăng trưởng GDP cả năm của Việt Nam lên 7,5%. Theo các chuyên gia UOB, bất chấp rủi ro và bất ổn từ thuế quan, nền kinh tế Việt Nam vẫn thể hiện khả năng chống chịu và tính năng động.

Mới đây nhất, trong báo cáo công bố ngày 30/9, Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) đã nâng dự báo tăng trưởng của Việt Nam năm 2025 từ 6,6% lên 6,7%. Đây là mức điều chỉnh nhẹ, nhưng mang tính tích cực, phản ánh sức bật mạnh mẽ trong nửa đầu năm khi GDP đạt 7,5% - cao nhất kể từ năm 2010.

Theo nhóm nghiên cứu của Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh (HUB), mặc dù kinh tế nửa cuối năm vẫn đối mặt tình trạng bất ổn và những diễn biến tâm lý không thuận lợi, song Việt Nam có những "đòn bẩy chiến lược" là "bộ tứ trụ cột", gồm các Nghị quyết 57, 59, 66 và 68.

Động lực tăng trưởng nửa cuối năm đến từ đầu tư, tiêu dùng và tác động của chính sách tiền tệ và tài khóa toàn cầu. Trong đó, đầu tư công tiếp tục đóng vai trò dẫn dắt. FDI vẫn duy trì nhờ lợi thế địa chính trị, cải cách chính sách và các hiệp định thương mại tự do. Đặc biệt, nhóm chuyên gia HUB dự đoán đầu tư tư nhân "sẽ tăng mạnh, đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy tăng trưởng".

Điều này là nhờ niềm tin môi trường kinh doanh cải thiện, các chính sách hỗ trợ về thuế và tín dụng tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp tư nhân mở rộng quy mô sản xuất và đầu tư vào các ngành trọng điểm. Xu hướng chuyển dịch đầu tư vào công nghệ cao, số hóa và năng lượng tái tạo cũng góp phần kích thích vốn tư nhân chảy mạnh hơn vào nền kinh tế.

Giải ngân đầu tư công 100% là thách thức lớn

Tuy vậy, theo nhận định của Bộ Tài chính, nhiệm vụ tăng trưởng năm 2025 còn nhiều khó khăn, kinh tế vĩ mô chịu nhiều sức ép từ bên ngoài. Mục tiêu xuất siêu 30 tỷ USD năm 2025 rất thách thức khi chính sách thuế quan của Mỹ khó lường, nhu cầu thế giới chậm lại, đơn hàng mới giảm.

Trong khi đó, dù vốn FDI thực hiện tăng, nhưng vốn FDI đăng ký mới 9 tháng chỉ đạt 12,4 tỷ USD, giảm 8,6% so với cùng kỳ. Điều này phản ánh áp lực cạnh tranh thu hút vốn giữa các quốc gia trong khu vực. Đầu tư tư nhân trong nước cũng chưa được như kỳ vọng, nguồn lực đầu tư của doanh nghiệp nhà nước chưa thực sự được phát huy.

Quá trình hoàn thiện pháp luật, thể chế vẫn chưa theo kịp yêu cầu phát triển. Việc triển khai mô hình chính quyền 2 cấp ở một số địa phương phát sinh bất cập, nhưng xử lý còn chậm. Đây là những vấn đề mà nhiều chuyên gia cảnh báo nếu không khắc phục sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý và thực thi chính sách.

Trong quý còn lại của năm, Chính phủ xác định rõ nhiều nhiệm vụ cụ thể cần tập trung làm ngay, với các trọng tâm là giải ngân đầu tư công, thúc đẩy xuất khẩu và hoàn thiện thể chế.

Đến hết tháng 9, giải ngân vốn đầu tư công đạt 454.500 tỷ đồng, bằng 51,4% kế hoạch - cao hơn cùng kỳ năm trước, nhưng vẫn còn xa mục tiêu 100%. Bên cạnh nguyên nhân do tổ chức thực hiện, vẫn còn vướng mắc trong quy định pháp luật. Do đó, Bộ Tài chính kiến nghị khẩn trương trình cấp có thẩm quyền Nghị quyết để tháo gỡ vướng mắc trong Luật Đất đai 2024 để đẩy nhanh tái định cư, giải phóng mặt bằng cho các dự án đầu tư công.

Để đẩy mạnh xuất khẩu, Bộ Công thương và các cơ quan liên quan tiếp tục triển khai các phương án đàm phán với Hoa Kỳ, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển thị trường, đẩy mạnh hợp tác để mở rộng thị trường…

Các bộ, ngành, địa phương tiếp tục tập trung tháo gỡ các quy định chồng chéo, vướng mắc, cắt giảm thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh, tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp. Qua đó, thúc đẩy đầu tư tư nhân, phát triển các động lực tăng trưởng mới.