Đổi mới để không tụt hậu

Công ty Cổ phần Khoa học công nghệ tảo VN Vastcom (xã Quỳnh Anh, tỉnh Nghệ An) được biết đến với dòng sản phẩm tảo xoắn Spirulina. Đây là sản phẩm được nhà khoa học người Đức GS.TX Franz - Peter Montforts và các giáo sư đầu ngành về tảo của Việt Nam hỗ trợ sản xuất.

Cùng với sự đầu tư bài bản, sản phẩm đã đạt tiêu chuẩn OCOP 4 sao và giúp cho chủ thể OCOP gặt hái nhiều giải thưởng quan trọng như giải Nhất Giải thưởng sáng tạo khoa học và công nghệ tỉnh Nghệ An năm 2020, Sản phẩm chất lượng vàng vì quyền lợi người tiêu dùng năm 2021, top 10 thương hiệu uy tín hàng đầu Việt Nam năm 2024 …

Tuy vậy, theo ông Nguyễn Văn Hùng - Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty chia sẻ, nếu bằng lòng và dừng lại với những gì đã đạt được thì sớm muộn cũng sẽ bị tụt hậu, thậm chí bị đào thải. Bởi yêu cầu của thị trường ngày càng cao và sức ép cạnh tranh ngày càng lớn, các nhà sản xuất buộc phải liên tục cập nhật công nghệ, hoàn thiện quy trình và nâng cao chất lượng sản phẩm.

Thực tiễn ấy thúc đẩy công ty ngoài sản xuất sản phẩm chức năng từ tảo Spirulina còn phát triển các chế phẩm dùng vào nuôi trồng thủy sản, chăn nuôi. Đặc biệt, một số chất được chiết xuất từ tảo xoắn như Chlorin e6 trimethylester, Chlorin e6 monomethy đang được tiếp tục nghiên cứu để tạo nên những sản phẩm có chức năng hỗ trợ người bệnh trong quá trình điều trị ung thư.

Ông Hùng cho biết thêm, đặc thù của quy trình nuôi tảo và sản xuất các chế phẩm từ tảo đòi hỏi hệ thống máy móc, thiết bị kỹ thuật hiện đại nhằm kiểm soát từ khâu phân lập giống đến thu hoạch, chế biến và đóng gói theo tiêu chuẩn. Quy trình này được xây dựng trên nền tảng công nghệ chuyển giao từ Viện Công nghệ Sinh học (Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam). Tuy nhiên, để đáp ứng với mục tiêu xây dựng các dòng sản phẩm cho nuôi trồng thủy sản, chăn nuôi từ tảo, công ty buộc phải tiếp tục đầu tư, nghiên cứu và ứng dụng những công nghệ mới từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

Để không bị lùi lại so với thị trường, việc cập nhật thiết bị, hoàn thiện quy trình khép kín và nâng cao chất lượng sản phẩm trở thành yêu cầu bắt buộc đối với các chủ thể OCOP.

Còn đối với Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại Mom Beauty - công ty đã đoạt giải Đặc biệt tại Cuộc thi “Phụ nữ khởi nghiệp sáng tạo và chuyển đổi xanh” toàn quốc năm 2024 với các sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP 4 sao gồm: Ngũ cốc dinh dưỡng, sữa hạt dinh dưỡng và bánh hạt ngũ cốc cũng không ngừng cải tiến quy trình sản xuất. Để cạnh tranh được với các sản phẩm ngũ cốc trên thị trường, công ty buộc phải xây dựng được vùng nguyên liệu sạch, từng bước nâng cao chất lượng và hương vị sản phẩm. Đặc biệt là mở rộng mạng lưới tiêu thụ và tham gia các sàn thương mại điện tử, hội chợ, triển lãm trong và ngoài tỉnh.

Ông Lê Văn Lương - Chi cục trưởng Chi cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn Nghệ An chia sẻ, thực tiễn cho thấy, nhiều sản phẩm OCOP sau một thời gian đi vào hoạt động hoặc đoạt giải cao tại các cuộc thi, nhưng nếu không được cải tiến, nâng cấp, quảng bá và tìm hướng mở rộng thị trường thì nhanh chóng tụt hậu, mất chỗ đứng trên thị trường.

Trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt, các chủ thể buộc phải triển khai nhiều giải pháp để đứng vững trên thị trường. Nhìn trong bình diện toàn tỉnh, hầu hết các chủ thể OCOP còn hoạt động hiệu quả cũng đều tích cực quảng bá thương hiệu sản phẩm để mở rộng thị trường, đảm bảo việc liên kết tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi được bền chặt, hiệu quả.

Song song với đó là đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ; đổi mới, hoàn thiện công nghệ chế biến quy mô nhỏ và vừa, đặc biệt là các sản phẩm OCOP đã được công nhận đạt sao. Việc tăng cường chuyển giao ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số trong sản xuất, kết nối thị trường, truy xuất nguồn gốc là điều cốt lõi. Đồng thời, chú trọng phát triển sản phẩm OCOP gắn với xây dựng nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp áp dụng hệ thống tiêu chuẩn VietGAP, Global Gap, HACCP... là điều luôn cần được quan tâm để đáp ứng với yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường.

Hướng đến các giải pháp bền vững

Bà Võ Thị Nhung - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường khẳng định, chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) trên địa bàn tỉnh Nghệ An luôn nhận được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của các Bộ, ngành, Trung ương cũng như sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị. Điều đó giúp cho những chính sách, chương trình, đề án về phát triển kinh tế xã hội được tỉnh, các huyện ban hành, tổ chức thực hiện thời gian qua đã và đang phát huy hiệu quả.

Danh mục các sản phẩm OCOP ngày càng đa dạng, phong phú, có chất lượng tốt và truy xuất được nguồn gốc rõ ràng.

Tuy nhiên, nếu nhìn thẳng vào thực tiễn thì vẫn còn những hạn chế còn tồn tại: Số lượng sản phẩm OCOP của tỉnh nhiều nhưng thiếu sản phẩm tiêu biểu. Nhiều sản phẩm tương đồng, chưa có nhiều khác biệt với những sản phẩm cùng loại dẫn đến sản phẩm thiếu sức cạnh tranh trên thị trường. Một số sản phẩm OCOP vẫn đang sản xuất thủ công, việc ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật còn hạn chế, chưa quan tâm đến kiểu dáng, bao bì đóng gói nên sức cạnh tranh trên thị trường còn thấp, giá thành cao.

Một số địa phương còn lúng túng trong cách làm, xác định lợi thế, tiềm năng và chủ thể sản xuất, mới chỉ tập trung vào hoàn thiện các sản phẩm đã có, chưa quan tâm nhiều đến phát triển các sản phẩm mới gắn với vùng nguyên liệu, đặc biệt là các sản phẩm làng nghề truyền thống. Các cơ chế, chính sách tuy đã được ban hành song nguồn lực triển khai Chương trình còn hạn chế, chủ yếu là lồng ghép dẫn đến những khó khăn trong quá trình triển khai ở một số địa phương.

Thời gian tới, để khắc phục những tồn tại này, theo bà Võ Thị Nhung, cần xem xét, lựa chọn và tập trung hỗ trợ một số sản phẩm trọng điểm, hướng tới nâng cao chất lượng thay vì tăng số lượng, từ đó xây dựng những sản phẩm OCOP mang dấu ấn riêng, trở thành thương hiệu đặc trưng của địa phương.

Cũng cần đề xuất, điều chỉnh, bổ sung các chính sách mới nhằm thúc đẩy phát triển các sản phẩm nông sản chủ lực của tỉnh và sản phẩm OCOP. Trong đó quan tâm đến việc định hướng phát triển vùng nguyên liệu để tạo mối liên kết trong sản xuất sản phẩm; đổi mới công nghệ; xây dựng chuỗi giá trị. Đồng thời, xây dựng hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến; quản trị và tiếp cận thị trường dành cho nhóm sản phẩm đã đạt các tiêu chí xuất khẩu…

Quan trọng là các ngành cần phối hợp chặt chẽ, lắng nghe ý kiến doanh nghiệp và người dân để chính sách hỗ trợ thực sự phù hợp, hiệu quả. Trong đó, các nguồn vốn từ các chương trình, dự án, đặc biệt là Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững cùng các dự án hỗ trợ khác, cần được lồng ghép hiệu quả. Đây là cơ hội để hỗ trợ các chủ thể OCOP đổi mới sản phẩm, ứng dụng công nghệ, nâng cao tiêu chuẩn chất lượng, hoàn thiện mẫu mã bao bì, truy xuất nguồn gốc và đào tạo quản trị bài bản, góp phần phát triển bền vững.

https://baonghean.vn/de-san-pham-ocop-o-nghe-an-phat-trien-ben-vung-10312589.html